Wordt Amerika een zittenblijver?

De Verenigde Staten hebben altijd prat gegaan op hun onderwijs, maar ook op dat vlak begint het land het moeilijk te krijgen. In de toekomst zal een steeds kleiner percentage van de bevolking een diploma van middelbaar of hoger onderwijs behalen en dat dreigt zich te zullen wreken op de economische ontwikkeling en rijkdom van het land.

In 1940 had een kwart van de Amerikanen minstens een diploma middelbaar onderwijs. Vandaag is dat 85 procent. Bovendien is 28 procent van de Amerikanen in het bezit van een universitair diploma, vijf keer meer dan 65 jaar geleden. Daarmee is de bevolking van de Verenigde Staten de meest geschoolde van de wereld, maar er dreigen wolken aan de hemel.

Dat heeft volgens Business Week te maken met demografische evoluties. Die zouden er kunnen toe leiden dat de groei van het aantal geschoolden niet alleen afneemt, maar dat er ook een echte daling zou kunnen optreden. Dat blijkt uit een rapport van het National Center for Public Policy & Higher Education (NCHE) uit Californië.

Die evolutie wordt volgens het magazine vooral veroorzaakt door het pensioen van de hoog-opgeleide baby-boomers. Die worden vervangen door steeds groeiende aantal jonge Latino- en African-Americans, waarvan er veel minder een diploma blijken te hebben. "Door die lagere scholingsgraad zullen zijn wellicht ook een lager loon krijgen," stipt Business Week aan.

"Daardoor zouden de Amerikaanse levensstandaard kunnen dalen, tenzij er tijdig ingegrepen wordt." Het gemiddelde inkomen zou in de Verenigde Staten daardoor tegen 2020 met 2 procent dalen. Tussen 1980 en 2000 ging het gemiddelde loon van de Amerikaanse werknemer met 40 procent omhoog.

Niet iedereen is echter zo pessimistisch. Margaret Spelling, minister van onderwijs, verwijst daarbij naar de onderwijshervorming van president Bush ('No Child Left Behind Act'). Die heeft de bedoeling om de scholingsgraad bij de minderheden te verbeteren," benadrukt de minister.

Maar het NCHE stelt dat het niveau in het middelbaar onderwijs voor wiskunde en taalonderricht in verschillende Aziatische en Europese landen hoger ligt dan in de Verenigde Staten. "Nu volgen ook China en India," aldus het rapport.

"Hun niveau zal over tien jaar even hoog liggen dan in Amerika en Europa," waarschuwt het NCHE. "Maar door hun grotere aantallen, zullen er ook meer geschoolde krachten op de markt komen. Daardoor zullen vele westerse jobs wellicht naar die landen verhuizen. Deze trends zullen een enorme invloed hebben op de Amerikaanse economie."

De NCHE-projecties steunen op de groeiende diversiteit van de Amerikaanse bevolking. In 1980 bestond de Amerikaanse arbeidsbevolking nog voor 82 procent uit blanken. In 2020 zal hun aandeel echter gedaald zijn tot 63 procent. Tijdens diezelfde periode zal het marktaandeel van de minderheden verdubbelen tot 37 procent. Bij de Latina-bevolking zou dat zelfs nagenoeg verdrievoudigen tot 17 procent.

Het probleem bestaat er volgens de NCHE dat Latino- en African-Americans veel minder geneigd zijn om een diploma te halen dan hun blanke collega's. "Wanneer die trend zich doorzet, zal het aantal volwassenen zonder middelbaar diploma over vijftien jaar van 7 miljoen opgelopen zijn tot 31 miljoen. Het aandeel van de universitairs op de Amerikaanse arbeidsmarkt zou met één procent dalen tot 25,5 procent.

Uit onderzoek van het National Assessment of Educational Progress (NAEP) blijkt dat 39 procent van de blanke 15-jarigen de taal goed beheersen, terwijl dat bij de Latino-schoolbevolking 15 procent bedraagt en bij de Afrikaanse Amerikanen slechts 12 procent. Op die manier zullen volgens analisten de doelstellingen van George W. Bush nooit gerealiseerd worden.

Daarbij wordt gewezen naar Texas, de thuisstaat van president Bush. De Latino bevolking kent er een explosieve groei, maar omdat studenten uit minderheden sneller geneigd zijn vroegtijdig hun opleiding te onderbreken, is Texas nu de Amerikaanse staat waar het laagste aantal volwassenen een diploma middelbaar onderwijs heeft. Op vijftien jaar tijd is de staat op dat vlak van de 39ste naar de 50ste plaats gezakt. Eenzelfde trend valt op te merken op het gebied van universitairen, waar Texas van de 23ste naar de 35ste plaats is gezakt.

De Texaanse demograaf Steve H. Murdock heeft berekend dat in 2040 tachtig procent van de schoolbevolking uit het openbaar onderwijs uit minderheidsgroepen zal bestaan. Vijf jaar geleden was dat 57 procent. Indien dat proces zich verder doorzet, zal het gemiddelde inkomen in Texas in 2040 met 6.500 dollar gedaald zijn in koopkracht. "Dat zal de
armoede, criminaliteit en andere sociale problemen doen toenemen," voert hij aan.

Steeds minder Amerikaanse studenten slagen in hun studies zonder herkansingen te moeten doen. In 1980 slaagde 75 procent van de eerste keer, maar dat is nu gedaald tot 68 procent. Studenten uit minderheden hebben het nog veel moeilijker, want de herzieningen in het onderwijssysteem leggen veel meer de nadruk op studieleningen en prestatieboni in plaats van op studiebeurzen. Slechts tien procent van studenten uit de lagere klasse halen een universitair diploma,
tegenover 81 procent uit de hoogste klasse.

Er moeten volgens analisten dan ook betere leraars gestuurd worden naar armere scholen en de verschillende staten moeten inspanningen leveren om het schoolverlaten af te remmen. Bovendien sturen zij aan op een betere studiefinanciering.