Noordpool creëert vreemde allianties

Het ontginnen van de gigantische petroleumvoorraden in het Noordpoolgebied zou grote gevolgen kunnen hebben voor het economisch en politiek machtsevenwicht van de wereld. Dat stelt Jorn Madslien, economisch analist van de BBC. Rusland en Noorwegen zouden daarbij volgens hem wel eens in belangrijke mate kunnen van profiteren.

"De natuurlijke rijkdom van de Europese Noordpool bleef lang onbereikbaar door de bevroren toendra en de verraderlijke Barentszee," merkt de BBC op. "Bovendien was er ook de gespannen relatie tussen Noorwegen en Rusland en de Nato en de Sovjet-Unie."

Maar beide groepen zijn volgens de BBC bijzonder hongerig naar de rijkdommen van het gebied, dat ongeveer een kwart van de petroleumvoorraden van de wereld zou bevatten. "Na het einde van de Koude Oorlog werd dan ook snel begonnen met de exploratie van het gebied."

Dat zou volgens de BBC kunnen leiden tot een nieuw machtevenwicht in de wereldeconomie, waar petroleum een sleutelrol vervult. Zo stelde Jonas Gahr, de pas benoemde Noorse minister van buitenlandse zaken, vorig jaar al dat de militaire geallieerden van zijn land niet noodzakelijk ook de vanzelfsprekende geallieerden zouden zijn op het gebied van energie-voorziening.

De samenstelling van de nieuwe Noorse regering van premier Jens Stoltenberg geeft volgens de omroep ook aan welke strategische belangrijkheid wordt toegeweten aan de toekomst van het Noordpool-gebied en de Barentszee.

"Industrieminister Odd Eriksen, energieminister Odd Roger Enoksen en visserijminister Helga Pedersen komen allemaal van het hoge noorden, een regio die geografisch is afgelegen en cultureel duidelijk verschilt van het meer bevolkte zuiden," oppert de BBC. "Hun visie terzake kwam ook onmiddellijk naar boven."

Stoltenberg benadrukte dat zijn regering de petroleum-exploraties in de Barentszee zal verder zal doordrukken, ondanks het protest van milieuverenigingen. Tevens stipte Jurij Trutnev, Russische minister van natuurlijke bronnen, aan te werken aan een oplossing voor een aanslepend grensgeschil tussen beide landen in de Barentszee.

"Beide landen weten dat de Barentszee enorme rijkdommen bevat en geen van hen is happig op grensconflicten om hun vorderingen in het gebied af te remmen," meent de BBC. "Echte commerciële grensoverschrijdende allianties blijven nog beperkt, maar evolueren heel snel in echte relaties."

De Noorse energiegiganten Statoil en Hydro hebben met hun Russische tegenhanger Gazprom een intentieverklaring ondertekend en praten over samenwerking rond toekomstige projecten. Samen met Total, Chevron en Conoco willen de Noorse bedrijven deel uitmaken van een consortium, geleid door Gazprom, om in de Barentszee een gigantisch gasveld uit te bouwen.

Het Shtokman-gasveld, 1.400 vierkante kilometer groot, wordt het grootste offshore gasveld van de wereld. Het omvat 3,2 triljoen kubieke meter gas in reservoirs twee kilometer beneden de zeebodem, die zelf op een diepte van 350 meter ligt. Vier pijplijnen moeten het gas langs de extreem oneven zeebodem naar Moermansk brengen, ongeveer 550 kilometer verder.

Vervolgens wordt het met andere pijpleidingen naar de havens getransporteerd, maar ook met een 1.200 kilometer lang traject door de Baltische Zee naar Duitsland. Zowel Rusland als Noorwegen hopen grote leveranciers te worden van Noord-Amerika. Daarbij zou het eerst gaan om gas uit Shtokman en Snohvit, maar later ook van ruwe olie uit de Barentszee.

Een voordeel daarbij is dat een tanker vanuit Moermansk de Noord-Amerikaanse kust kan bereiken in iets meer dan een week. Een transport vanuit de Arabische Golf doet er drie keer langer over. Gazprom wil trouwens 15 tankers voorbereiden voor LNG-transporten naarde Amerikaanse markt.

"Gazprom is 51 procent eigendom van de Russische regering," stipt de BBC aan. "De rol van het bedrijf als wereldwijd marktleider op energiegebied zal ook diplomatieke kringen niet ontgaan. En daar gaan geld en macht hand in hand."