Corruptie rem op Poolse economie?

Polen doet het economisch bijzonder goed, maar over het land hangt ook een sluier van corruptie. In de kranten verschijnen geregeld verhalen over oneerlijke praktijken en sommige stellen dat die corruptie vandaag al een rem betekent op de groei van Poolse economie.

"Sinds Polen vorig jaar de Europese Unie heeft vervoegd, kent het land een groeiend economisch succes," merkt BBC-journalist Joe Lynam op. "Poolse boeren en fabrikanten profiteren van het lidmaatschap van het uitgebreide Europa en hebben nu toegang tot een markt van meer dan 450 miljoen consumenten. Tevens trekt Polen ook het meeste directe buitenlandse investeringen van heel Centraal-Europa aan, vooral dankzij zijn hoger opgeleide en goedkope arbeidskrachten."

Maar Lynam voegt er aan toe dat achter deze rooskleurige berichten een waas van corruptie hangt die volgens sommigen de groei van de Poolse economie nu al aan het uithollen is. "Het is nagenoeg onmogelijk om er een krant open te slaan of een televisieprogramma te bekijken zonder geconfronteerd te worden met verhalen over corruptie politici en zakenmensen."

De meest symbolische van deze schandalen leidde volgens Lynam tot het ontslag van Leszek Miller, de vroegere Poolse premier, en de gevangenisstraf van een bekende filmregisseur toen bleek dat hij aan een mediagroep had gesuggereerd dat hij in ruil voor een bedrag van 18 miljoen dollar de wetgeving in het voordeel van het bedrijf kon doen veranderen.

"Corruptie is in Polen een echt probleem," benadrukte Jerzy Brniak, directeur van de Poolse BP-afdeling. "Maar dat wordt in de hand gewerkt door onduidelijke wetten en onstabiele belastingsystemen, die heel wat ruimte overlaten voor oneerlijk gedrag. "Het is echter positief dat we erover in de kranten kunnen lezen. Nu kennen we namen en gezichten en ik ben ervan overtuigd dat het alleen maar beter zal worden."

Brniak wees erop dat het Poolse bruto binnenlands product dit jaar een groei zal kennen van 5,4 procent. "Maar indien ons systeem minder vaag was, zouden we waarschijnlijk aan een groei van 10 procent komen," wierp hij op. "We zouden onze activa en onze mogelijkheden veel efficiлnter kunnen aanwenden."

Maar Lynam stelt dat de kleinere bedrijven een heel ander beeld laten zien. Dariusz Chmielewski, topman van het cosmeticabedrijf Dr Irena Eris gaf toe te weten dat corruptie bestaat, maar voegde er aan toe dat het fenomeen geen invloed heeft op de dagelijkse werking van de bedrijven.

Lynam voegt er aan toe dat de Poolse politici zich zouden kunnen afvragen of die corruptie een terugslag is naar het oude communistische systeem. "Dat wordt echter door de Poolse premier Marek Belka ontkent," aldus de BBC-journalist. "Hij heeft het over een nieuw soort corruptie, gegroeid uit tendenzen die door de markteconomie zijn gestimuleerd."

Belka voegde er aan toe dat de Poolse regering het probleem - misschien voor het eerst in vele jaren - ernstig wil aanpakken. "Dat is de reden waarom er in de kranten over corruptie wordt geschreven," benadrukte hij. "Het is een zuiveringsproces, maar ik zou niet beweren dat dit uit een post-communistische periode komt."

De Poolse premier voegde er aan toe dat Polen zijn wetten heeft aangepast, waarvoor er volgens hem te rade werd gegaan bij westers instellingen. "Nu kunnen onze politie en openbare aanklagers veel efficiлnter optreden tegen die uitwassen," voerde Belka aan.

Polen beschouwen zichzelf volgens Lynam niet als corrupt. "Maar ze worden aangemoedigd om daarover te praten en frauduleuze gebeurtenissen aan de politie te melden," benadrukt hij. "Dat gebeurt echter pas sinds corruptie in de kranten uitgebreid aan bod komt. Voordien werd er geen gewag van gemaakt."