Valt West-Europa zonder gas?

West-Europa is niet meer zeker van Russische aardgas-leveringen. Dat stelt de Russische gasproducent Gazprom. Oorzaak van de problemen is een dispuut tussen Oekraiene en Rusland over de hoogte van de gasprijs en het gebruik van de Oekraiene pijplijn, die het grootste gedeelte van het gas voor de West-Europese markt transporteert. Het transitverdrag loopt eind dit jaar af, maar er is nog geen nieuwe overeenkomst tot stand gekomen.

Gazprom stelt dat Oekraiene de ondertekening van een nieuwe overeenkomst uitstelt, waardoor de bevoorrading van West-Europa volgend jaar in gevaar zou komen. Rusland vertegenwoordigt ongeveer één vierde van de aardgasvoorziening van West-Europa. Ongeveer tachtig procent van die bevoorrading gebeurt langs een pijplijn door Oekraiene. Het dispuut draait rond de hogere prijs die Gazprom aan zijn Oekraiense afnemers wil aanrekenen.



Het gaat daarbij om een prijsstijging van 50 dollar per duizend kubieke meter naar 160 dollar. Maar dat wil Oekraiene niet betalen. Juri Boiko, de voormalige topman van het Oekraiense staatsbedrijf Naftogas, heeft al gezegd dat voor zijn land slechts een prijs van 110 dollar haalbaar was. Gazprom stelt dat Oekraiene zich schuldig maakt aan sabotage. "We hebben voorgesteld om voorlopig geen definitieve prijs te plakken op het gas, maar wel het gastransport te regelen," vertelde een woordvoerder van Gazprom aan de Duitse krant Die Welt. "We willen aan Oekraiene ook de tarieven betalen die in West-Europa gelden. Maar Oekraiene weigert."

Gazprom zegt alle maatregelen te nemen om de West-Europese bevoorrading niet in gevaar te brengen. "Maar er is geen overeenkomst voor volgend jaar en we kunnen dan ook niets garanderen," stipte de woordvoerder nog aan. De Oekraiense president Viktor Yuschenko stelde echter te verwachten dat het probleem voor het einde van het jaar zou opgelost raken. Maar Gazprom reageert daarop skeptisch.

De Russische gasproducent stelt dat de energieprijzen dramatisch zijn gestegen. Op de West-Europese markt haalt het Russische gas een prijs van meer dan 200 dollar per duizend kubieke meter. "De kloof tussen de prijzen in West-Europa en Oekraiene kunnen wij niet meer verantwoorden," voerde de Gazprom-woordvoerder nog aan. "De voorbije vijf jaar hebben we de prijs in Oekraiene niet verhoogd."

De prijsverhoging heeft volgens Gazprom niets te maken met het feit dat Oekraiene wil toetreden tot de NATO. "Ook voor Armenië en Moldavië worden de prijzen verhoogd, hoewel zij helemaal geen plannen hebben om NATO-lid te worden," stelt de gasproducent. Wit-Rusland, een trouwe bondgenoot, betaalt echter amper 46,68 dollar. Die prijs zal ook volgend jaar niet verhoogd worden.

Volgens Gazprom is er op lange termijn maar één manier om de afhankelijkheid van de Oekraiense pijplijn te vermijden. Dat moet een nieuw traject worden dat over de bodem van de Oostzee zou moeten aangelegd worden. Die zou over vijf jaar in gebruik genomen moeten worden. Gazprom stelt dat dit opnieuw voor energiezekerheid zal zorgen.

Maar ook Lukoil, het grootste Russische oliebedrijf, heeft al gewaarschuwd voor minder leveringen aan West-Europa. In plaats daarvan zou de brandstof met een nieuwe pijplijn naar China geleid worden. Ook hier zijn prijsverschillen de oorzaak. De Brent-olie van de Noordzee wordt immers duurder op de markt gebracht dan de Oeral-olie en Rusland wil voor zijn grondstof een even hoge prijs krijgen.