Russische film eigenheid kwijt?

Vandaag wordt in Rusland de dag van de Russische film gevierd, maar die film is volgens Olga Sobolevskaya, columniste van het persbureau Novosti, zijn eigenheid kwijt. Ook in Rusland staat volgens haar alles in het teken van het commerciële en het spectaculaire.

De Russische filmdistributie doet het volgens Daniil Dondurei, hoofdredacteur van het magazine Iskusstvo Kino, uitstekend. "Over één jaar zullen de Russische bioskopen een omzet halen van één miljard dollar," merkte hij op. "Geen enkele andere economische sector ken een dergelijke groei."

Sobolevskaya merkt op dat Rusland over vier jaar 2.000 bioskopen zal hebben met Dolby-systeem. "Zonder de betrokkenheid van de bijzonder efficiënte Amerikaanse filmindustrie zou dat echter niet mogelijk zijn," stipt ze aan.

Filmproducent Sergei Selyanov benadrukte dan ook dat Hollywood de Russische bioskopen heeft gebouwd en het publiek nieuw leven heeft ingeblazen. "In de jaren negentig las de Russische filmindustrie in een zware coma," voegde hij daar aan toe.

In 2000 gingen dertien nieuwe Russische films in première, maar vandaag wordt er aan tachtig nieuwe producties gewerkt, waarvan zestig met steun van de overheid. De Russische staat zou jaarlijks 50 miljoen dollar investeren in de filmindustrie.

Samen met de televisie-zenders vormt die overheid de belangrijkste producent van Russische films. Overheidsinvesteringen zijn op een periode van enkele jaren verviervoudigd. "Maar dat is nog niet voldoende," zegt Sobolevskaya nog.

Filmregisseur Nikita Mikhalkov, voorzitter van het Moscow Film Festival, benadrukte dat de verdere ontwikkeling van de Russische filmindustrie zware financiële inspanningen zal vergen die de staat niet ophoesten. "Er gaan dan ook stemmen op om een percentage van de inkomsten uit buitenlandse kaskrakers te laten doorsluizen naar de Russische filmindustrie," benadrukt Sobolevskaya.

Ze voegt er aan toe dat de filmverdelers uiteraard niet akkoord zijn met dit initiatief. "Hun mening kan niet genegeerd worden, want de grote meerderheid van de vertoonde films komen uit de Verenigde Staten," zegt ze. "Op het gebied van technolopgie en speciale effecten kan de Russische film niet optornen tegen die Amerikaanse import."

Sobolevskaya benadrukt dat het reclame-budget van Amerikaanse films ook veel groter is dan van de Russische producties. "De promotie neemt zestig procent in beslag van een Amerikaans filmbudget, maar in Rusland is dat slechts tien procent," benadrukt ze.

De Russische filmindustrie voert volgens Sobolevskaya ook geen uitgebreid marktonderzoek om trends te identificeren en uit te zoeken of een film al dan niet een grote kans op succes heeft. Producer Leonid Vereshchagin voerde aan dat de filmmaatschappijen zelfs hun kosten niet kunnen dekken.

"Ons publiek bekijkt Amerikaanse en Europese speelfilms omdat ze spectaculaire beelden willen," benadrukte hij. "Dat vergt technologie en speciale effecten en dat kost enorm veel geld. We kunnen het gooien van een mes nog niet spectaculair tonen, laat staan een auto-achtervolging."

Maar veel filmmakers wijzen op een gebrek aan ideeën, goede scenario's en professionele regisseurs. "De kwaliteit van de artistieke inhoud stagneert," meende filmregisseur Andrei Konchalovsky. "Alles staat in het teken van het sensationele. De films verliezen hun individualiteit. Originele creatieve stijlen verdwijnen."

Konchalovsky voegde er aan toe dat de huidige generatie filmmakers bestaat uit jonge regisseurs die uit de reclamewereld komen. "Zij beheersen de techniek, maar hun taal en inhoud zijn vormeloos," benadrukte hij. "Het is bijna onmogelijk om de films van verschillende regisseurs van elkaar te onderscheiden." Dat is volgens hem trouwens ook het geval met de Amerikaanse films.

De Russische speelfilm begint volgens Sobolevskaya dan ook veel te lijken op fastfood. "Men werkt het gauw naar binnen en vergeet het dan ook weer snel," zegt ze. "Het doet er ook niet toe wie die middelmatige hamburger heeft gemaakt."

Sobolevskaya geeft toe dat er meestal niet genoeg geld is om echt goede films te maken. "Het echte probleem is echter dat er een dilemma is," zegt ze. "Men kan kiezen voor commercieel succes of voor individualiteit."

De Russische staat doet volgens Sobolevskaya meer inspanningen om video- en dvd-copyrights te beschermen. "Daardoor zal er ook meer geld terugstromen naar de filmindustrie," benadrukt ze. "Maar het is duidelijk dat dit op zich geen garantie is voor een betere kwaliteit van de speelfilms."

De columniste stelt dat Rusland gespecialiseerde entiteiten zou kunnen opzetten om ideeën naar voor te brengen, zoals dat ook in de Verenigde Staten het geval is. "Maar eerst moeten een diepere mening geven aan het begrip cinema-art," stelt ze. "We mogen het gebruik van zijn psychologische en morele kracht en de mogelijkheid om patriotisme te inspireren niet laten vallen."