Hejaz-spoorlijn ten dode opgeschreven?

Legendarische spoorlijnen genieten meestal heel wat interesse. De Hejaz-spoorlijn tussen Damascus en Medina, bekend van Lawrence of Arabia, is daarop echter een uitzondering. Wegens gebrek aan belangstelling dreigt die weldra te zullen verdwijnen.

"Ooit werd de Hejaz-spoorlijn bedreigd door de de Engelse T.E. Lawrence en zijn Arabische rebellen, diede spoorweg door de woestijn blokkeerden om de treinen met Turkse soldaten te saboteren," schrijft het persbureau Reuters. "Vandaag lijkt een gebrek aan passagiers echt het einde van de verbinding te zijn."

Vandaag gebeurt het volgens Reuters niet zelden dat slechts enkele individuele passagiers instappen voor de treinreis Amman-Damascus door de Jordaanse woestijnen en de vruchtbare vlaktes van Syrië."

Met de auto duurt de 175 kilometer lange reis ongeveertwee en een half uur, maar met de Hejaz-trein kan de trip zeven tot tien uur in beslag nemen, afhankelijk van de eindeloze wachttijden in kleine stations en noodstops om geiten en zwervers van de spoorlijn te halen.

De Hejaz-verbinding werd in de gouden jaren van de trein in het begin van de twintigste eeuw door de Ottomaanse sultan aangelegd en liep over een afstand van 1.300 kilometer van Damascus naar Medina. De trein bracht pelgrims naar de islamitische heilige steden entroepen naar de rebellerende Arabische provincies.

Vandaag heeft de beroemde spoorverbinding echter nogweinig heroïsch te bieden. "Constant vliegt het stof door gebroken ruiten naar binnen, de bekleding van de rijtuigen is compleet vernield en zwermen vliegen komen af op het voedsel dat de reizigers meenemen," aldus nog Reuters. "Het toilet is niet meer dan een gat in een smalle ruimte."

Maar het persbureau merkt op dat de trip anderzijds ook schitterende beelden van de woenstijn oplevert, zeker omdat de trein amper een snelheid van veertig kilometer per uur haalt. "Men ontmoet er bedoeïenen die geiten en schapen hoeden en in het Syrische Hauran-gebied maakt de woestijn plaats voor goudgekleurde graanvelden en meloenplantages," merkt Reuters op. "In de dorpen ziet men minaretten enorthodoxe kerken oprijzen."

Tijdens de hoogdagen vervoerde de Hejaz-treinen duizenden pelgrims. "Vandaag zijn de passagiers uitsluitend locale reizigers, op uitzondering van enkele buitenlandse treinfanaten en avonturiers," aldus het persbureau.

Langs de route liggen oude schatten van de Hejaz-bloeiperiode, met onder meer stoomlocomotievenvan Duitse en Belgische makelij. "In stationnetjes vindt men nog altijd watertorens en stationchefs die met een bel luiden om het vertrek van de trein aan te kondigen." Sommige treinwagons zijn honderd jaar oud.

De auto en de autostrades hebben de hoogdagen van de trein echter naar de geschiedenis verwezen.

De spoorlijn werd in 1908 geopend en betekende het einde van de kameelcaravanen. Die brachten de pelgrims van Damascus naar Medina in twee maanden, terwijl hetzelfde traject met de trein in amper drie dagen kon afgewerkt worden.

Het militair gebruik van de Hejaz-lijn door de Turken, die in de eerste wereldoorlog aan de zijde van de Duitsers vochten, betekende echter de neergang van de lijn. Arabische rebellen probeerden onder leiding van Lawrence de Hejaz te vernielen.

Jordanië probeert de Hejaz-spoorlijn toeristisch te doen herleven, maar de langdurige trip schrikt vele geïnteresseerden af. Bovendien is het politieke onstabiele klimaat van de regio evenmin van aard om massa's toeristen aan te trekken.

Op dit ogenblik rijdt de trein nog amper twee keer per week. Lange tijd waren er nog vier reizen per week, maar dat moest door de flauwe belangstelling gehalveerd worden.