Fatsoen is een concurrentieel voordeel

In de Verenigde Staten, maar ook in Europa, wordt er steeds meer gestreefd naar een vlaktaks, waarbij de rijke bevolking minder zwaar zou worden belast. Dit zou de economie moeten kunnen aanzwengelen. Ook de sociale zekerheid wordt daarbij in vraag gesteld. Maar of dit allemaal inderdaad een positief effect heeft, wordt door columnist Paul Krugman van The New York Times zwaar in vraag gesteld.

"De moderne Amerikaanse politiek is ervan doordrongen dat de regering het probleem is, niet de oplossing," merkt Krugman op. "In praktijk leidt dit tot een beleid dat belastingsverlaging voor de rijken de hoogste prioriteit is, zelfs al ondermijnt het daar uit voortvloeiend gebrek aan inkomsten de fundamentele openbare dienstverlening."

Men moet volgens Krugman geen linkse rakker zijn om te beseffen dat dit een compleet verkeerd gedachtengoed is. "Bedrijfsleiders beseffen maar al te goed dat goede sociale voorzieningen tegelijkertijd ook goed zijn voor het zakenleven," stelt hij. Hij voegt er echter aan toe dat het het poltieke klimaat in de Verenigde Staten zo gepolariseerd is, dat industriëlen dikwijls terughoudend zijn om dit conservatieve dogma tegen te spreken.

"In plaats daarvan trekken zij hun besluiten," merkt hij op. Daarbij verwijst hij naar een recente belissing van de Japanse autoconstructeur Toyota om een nieuwe productie op te starten in Canada in de plaats van in het zuiden van de Verenigde Staten, zoals oorspronkelijk voorzien was.

"Er er is zware strijd aan de gang geweest tussen een zuidelijke staten om de nieuwe Toyota-fabriek binnen te halen," voert hij aan. "Er werden aan het Japans bedrijf financiële voordelen ter waarde van honderden miljoenen dollars aangeboden om Toyota binnen de staatsgrenzen te krijgen. Maar de voorbije maand maakte het bedrijf bekend dat het gekozen had voor het Canadese Ontario."

De reden voor die keuze was volgens Toyota de kwaliteit van de Canadese werknemers, wat voor het bedrijf belangrijker was dan de Amerikaanse financiële voordelen. "Dat stemt overeen met klachten van andere Japanse autobedrijven over de arbeidskwaliteit in bedrijven in het zuiden van de Verenigde Staten," voert hij aan.

Dat is volgens Krugman een bittere pil voor de gouverneur van Alabama. "Amper twee jaar geleden wilde hij nieuwe belastingen invoeren, waarbij van de begoeden een extra bijdrage wilde vragen, zodat hij het zwakke onderwijssysteem van de staat zou kunnen verbeteren," merkt hij op. "Tegenstanders van de belastingsverhoging slaagden er echter in om de kiezers ervan te overtuigen dat dit zou leiden tot een verlies aan tewerkstelling. Het voorstel werd dan ook met een grote meerderheid verworpen."

Krugman stelt dat Canada niet alleen het voordeel heeft van arbeidskwaliteit, maar ook van zijn goed uitgebouwde sociale zekerheid. "Dat wordt door de Canadese overheid geregeld, wat de autoconstructeurs belangrijke besparingen oplevert op het gebied van verzekeringen en voordelen, in vergelijking met de uitgaven die ze daarvoor in de Verenigde Staten moeten doen."

Dit betekent volgens Krugman echter in het geheel niet dat de Canadese belastingbetaler de verhuis van Toyota betaalt door het sponsoren van de gezondheidszorg. "Het is de Amerikaanse belastingbetaler die benadeeld wordt door de verhuis van de autosector naar Canada," voert hij aan.

Hij wijst erop dat op lange termijn dergelijke keuzes geen invloed zullen hebben op het globaal aantal jobs in de Verenigde Staten of Canada. "Maar de internationale concurrentie zal ervoor zorgen dat Canada op termijn meer jobs zal krijgen in industrieën zoals de autoconstructie, die in de Verenigde Staten hun werknemers allerlei extra voordelen moeten betalen, en minder in industrieën waar ook in de Verenigde Staten die voordelen niet bestaan."

In de Verenigde Staten zal volgens Krugman juist een omgekeerd effect worden vastgesteld. Op het gebied van belastingen zal dit in Canada geen enkel effect hebben. "Aangezien alle Canadezen van sociale voorzieningen door de overheid genieten, zullen de extra jobs in de autosector geen invloed hebben op de uitgaven van de Canadese overheid," benadrukt hij.

Het zal de Amerikaanse belastingbetaler zijn die volgens Krugman de effecten in zijn geldbeugel zal voelen. "Uiteindelijk zal de bevolking een groot deel van de gezondheidskosten moeten betalen van werknemers die geen verzekering genieten via hun job," benadrukt hij. "Een aantal onverzekerde werknemers en hun families zullen terechtkomen bij Medicaid - een soort openbare, fundamentele gezondheidszorg - of gelijkaardige initiatieven, die zwaar steunen op belastinggelden."

Krugman vindt het opmerkelijk dat een aantal analisten stelt dat de globalisatie het einde betekent van de welvaartstaat en dat programma's zoals een openbare gezondheidszorg niet meer houdbaar zijn. "Toch lijkt het gezondheidssysteem van Canada zich in die internationale concurrentie bijzonder goed te voelen," stelt hij. "Het is ons eigen systeem, waarbij bedrijven gestraft worden die hun werknemers goed behandelen, dat zware problemen heeft."

Daaruit blijkt volgens Krugman dat het fatsoenlijk behandelen van mensen soms een concurrentieel voordeel biedt. "In Amerika is de basisgezondheidszorg een privélége," stelt hij. "In Canada is het een recht. En in de autosector gaan de goede jobs naar het noorden."