Himalaya-spoorlijn het einde van Tibetaanse droom?

Eén van de meest schitterende treinritten van de wereld moet de route worden tussen de Chinese hoofdstad Peking en de Tibetaanse hoofdstad Lhasa. Die verbinding wordt wellicht volgend jaar in gebruik genomen. Maar Tibet vreest dat de greep van de regering in Peking op het gebied daardoor nog veel groter zal worden.

Vooral het traject door de Himalaya moet een belevenis worden. De spoorweg ligt er op een hoogte waar zelfs kleine vliegtuigjes niet kunnen komen. "De locomotieven zullen voorzien moeten worden van turbo's om de motoren voldoende zuurstof te leveren," schrijft Howard W. French in The New York Times. De route loopt doorheen permanent bevroren terreinen en stopt onder meer in Tangula Shankou, wat met een hoogte van meer dan 5.500 meter het hoogste spoorwegstation van de wereld zal worden. De wagons zullen van drukkamers moeten worden voorzien, zoals de jets in de luchtvaart.

De Chinese overheid besliste in 2001 om 3,1 miljard dollar te besteden aan het project. Daarbij werd ook 240 miljoen dollar voorzien voor maatregelen die het milieu moeten beschermen. Zo werd het Gulu-natuurreservaat in Tibet uitgebreid om de bouw van een station in het gebied te compenseren.

De Chinese milieuwerker Yang Xin uit de provincie Qinghai, vertelde aan de krant dat weinig projecten zo zorgvuldig met het milieu omgaan. Maar French stelt dat de werken aan de spoorlijn door de Chinese overheid omgeven worden door een mist van stilzwijgen. Zo is de stad Golmud, één van de knooppunten van de nieuwe spoorweg, volgens hem nagenoeg verboden voor buitenlanders.Die geheimzinnigheid heeft volgens French wellicht veel te maken met het Tibetaanse streven naar onafhankelijkheid.

Geschat wordt echter dat de trein jaarlijks 900.000 mensen naar Tibet zal vervoeren. Een gedeelte van de Han-meerderheid zal volgens French in Tibet willen blijven wonen. "Daardoor zal het Tibetaanse streven naar onafhankelijkheid wellicht verder worden afgezwakt en zal de Tibetaanse spirituele cultuur worden uitgehold," meent hij.

Een gevluchte Tibetaanse leraar stelde dat de Han-bevolking in Tibet groeit en dat de Tibetaanse taal zijn belangrijkheid aan het verliezen is. "Het is aan Tibetanen ook verboden om werk te zoeken in de woning- en wegenbouw," vertelde hij. "Jonge Tibetaanse meisjes zijn gedwongen om in de prostitutie te gaan." De man stelde dat de Chinese overheid Tibet alleen kan helpen door de immigratie stop te zeten en de leefomstandigheden van de locale bevolking te verbeteren, zodat de Tibetanen hun eigen cultuur zouden kunnen beschermen."