Economie in de media

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft besloten dat er een noodreparatie moet komen aan de romp van het ruimteveer Discovery. Astronauten zullen woensdag beschadigd voegsel repareren tussen hittebestendige tegels aan de onderkant van de shuttle, aldus de website van NASA. Inspecties hebben uitgewezen dat op twee plaatsen voegmateriaal tussen tegels is losgeraakt. De reparatie zal onderdeel vormen van een ruimtewandeling die toch al voor woensdag op het programma staat. Het nieuwe probleem voor het ruimteveer staat los van het eerder opgedoken probleem van stukken isolatiemateriaal die losraakten bij de start. Beschadigd voegsel tussen de tegels is overigens geen nieuw fenomeen bij shuttlevluchten, maar de omvang ditmaal is enige reden tot zorg. Bij terugkeer op aarde, gepland voor 8 augustus, kan het tot problemen leiden.

De verschillen in catalogusprijzen voor nieuwe auto's in 25 Europese lidstaten nemen maar langzaam af. In vergelijking met mei vorig jaar, toen de prijsverschillen gemiddeld nog 6,9 procent bedroegen, is wel sprake van een voorzichtige gelijkschakeling naar een niveau van 6,3 procent. Toch blijven voor eenderde van de ruim 1800 door de Europese Commissie onderzochte autoprijzen verschillen van meer dan 20 procent bestaan. Voor een Fiat Punto lopen de prijsverschillen het meest uiteen. In vergelijking met de voor dit model duurste lidstaat Duitsland is zo'n wagen in het goedkoopste EU-land Finland 30 procent voordeliger. Dat blijkt uit het halfjaarlijkse prijzenoverzicht, dat de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, maandag heeft gepresenteerd. Duitsland is over de hele linie het duurste EU-land om een auto te kopen. Denemarken is de goedkoopste Europese lidstaat voor de aanschaf van een nieuwe wagen. Daarbij is de Deense inschrijvingsbelasting van bijna 180 procent echter niet meegerekend. In de Europese calculaties is de Nederlandse bijzondere Belasting Personenauto's en Motorvoertuigen (BPM) van 43 procent ook niet opgenomen. Buitenlandse kopers hoeven deze echter niet te betalen. Veel autoproducenten verbieden importeurs in landen met lage catalogusprijzen als Denemarken en Nederland echter mee te werken aan de verkoop van nieuwe voertuigen aan burgers uit andere EU-lidstaten, om de nationale dealernetwerken te beschermen.

De regering van koning Abdullah van Saoedi-Arabië, de nieuwe koning na de dood van koning Fahd, zal zijn medewerking met de V.S. in de strijd tegen het terrorisme versterken. Dat bevestigde maandag een Saoedische diplomaat in Washington. De zaakgelastigde van de Saoedische ambassade, Rehab Massoud, onderlijnde dat de coöperatie in de oorlog tegen het terrorisme onder leiding van de Verenigde Staten de hoeksteen van de relaties tussen de twee geallieerden zou zijn, buiten de hechte banden op het economisch domein. "Saoedi-Arabië zal niet instaan voor een demonische cultus die de Islam gebruikt als excuus om zware gewelddaden uit te voeren," verklaarde de diplomaat tijdens een persconferentie die de hechte banden tussen Washington en de nieuwe Saoedische koning wou onderlijnen. Hij herinnerde eraan dat in april Adbullah, toen nog kroonprins, tijdens zijn ontmoeting met president Bush, "het verlangen herhaalde van Saoedi-Arabië om niet alleen een economische bondgenoot te zijn, maar eveneens een bondgenoot in de strijd tegen het terrorisme."

De Ierse luchtvaartmaatschappij Ryanair heeft in het eerste kwartaal van het op 1 april begonnen boekjaar zowel winst als omzet zien stijgen. Toch laat de prijsvechter zich voorzichtig uit over de komende periode. Ryanair boekte een nettowinst van 69,6 miljoen euro, een stijging van 31 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het cijfer is hoger dan analisten hadden verwacht. De omzet bedroeg 404,6 miljoen euro, 35 procent meer dan in het eerste kwartaal van het vorige boekjaar. Volgens topman Michael O'Leary plukt Ryanair er de vruchten van dat het een brandstoftoeslag achterwege heeft gelaten. Grote luchtvaartmaatschappijen, zoals Air France-KLM en Lufthansa, gingen daar in verband met de dure olie wel toe over. Ryanair probeert de hogere brandstofprijzen met kostenbesparingen op te vangen.

Shell gaat opnieuw naar olie zoeken in gebieden voor de kust van de Amerikaanse staat Alaska. Het olieconcern heeft bij de veiling in maart beslag weten te leggen op 84 van de 122 concessies in de Beaufort Zee, zo liet het maandag weten. Shell bood in maart ruim 44 miljoen dollar (36 miljoen euro) voor de concessies. Het concern ging in de jaren '70 en '80 ook al op zoek naar olie in de Beaufort Zee. Deze zoektocht leidde tot diverse vondsten, maar ontginning daarvan werd bij de toenmalige olieprijs niet rendabel beschouwd. De velden werden aan BP verkocht, dat er tegenwoordig 70.000 vaten per dag produceert. Shell krijgt in het gebied te maken met concurrenten ConocoPhillips en de samenwerkende oliemaatschappijen Kerr-McGee en Armstrong.

De prijzen van ruwe olie zijn maandag na het bekendworden van de dood van de Saudische koning Fahd naar recordniveaus gestegen. Op de termijnmarkt in New York ging de notering van lichte Amerikaanse olie voor levering in september omhoog met 1,73 dollar naar 62,30 dollar per vat. Het vorige record werd op 7 juli geboekt met een prijs van 62,10 dollar. Onzekerheid over de aanvoer van ruwe olie uit Saudi-Arabië na de dood van koning Fahd was zeker niet de enige oorzaak van de prijsstijging. Nog zwaarder wogen volgens handelaren zorgen over de beperkte raffinagecapaciteit in de Verenigde Staten. Daardoor dreigt een tekort aan olieproducten. Saudi-Arabië liet maandag ter geruststelling weten dat het zijn huidige oliebeleid zal handhaven. Dat beleid is erop gericht om via een adequate aanvoer de prijzen te stabiliseren. Saudi-Arabië is de grootste olieproducent ter wereld. Het land beschikt over een kwart van alle olievoorraden en pompt dagelijks 9,5 miljoen vaten naar boven. Saudi-Arabië is in staat om elf miljoen vaten olie per dag te produceren. Op termijn wil het zijn capaciteit vergroten naar vijftien miljoen vaten. De regering heeft daarvoor een ambitieus plan opgesteld waarmee een bedrag is gemoeid van 50 miljard dollar.

De Amerikaanse president Bush heeft de omstreden diplomaat John Bolton buiten de Senaat om benoemd tot bij de Verenigde Naties. Hij zei dat de benoeming niet langer kon wachten omdat het in deze tijd van de strijd tegen het terrorisme en de discussies over hervormingen bij de Verenigde Naties niet verantwoord is om de ambassadeursstoel nog langer onbezet te laten. Bush prees Bolton als een getalenteerde en succesvolle diplomaat die wel weg weet met lastige problemen. Bolton zei tijdens een korte ontmoeting met de pers op het Witte Huis dat hij zich onvermoeibaar zal inzetten voor de strategie van Bush. Hij zei te willen werken aan een sterkere en efficiëntere VN, rekening houdend met de belangen van de VS. Het is voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Staten dat er een ambassadeur bij de VN wordt benoemd buiten de volksvertegenwoordiging om. De wet geeft de president onder bepaalde voorwaarden het recht per decreet benoemingen te doen op posten die eigenlijk instemming van de Senaat behoeven. De president kan dat doen als een snelle benoeming volgens hem in het nationaal belang is, terwijl het Congres op reces is. Een benoeming met omzeiling van het Congres heeft wel tot gevolg dat de ambtstermijn van Bolton maar beperkt kan zijn. Bolton zou op zijn post kunnen blijven tot januari 2007, wanneer het in november volgend jaar gekozen Congres in zijn nieuwe samenstelling aantreedt.

De hittegolf op de Balkan heeft het afgelopen weekeinde zeker 43 mensenlevens geëist. De autoriteiten hebben opgeroepen uit de zon te blijven, geen onnodige inspannigen te verrichten en veel water te drinken. De meeste doden vielen in Roemenië, waar veertig mensen bezweken onder de tropische temperaturen. Vooral in de hoofdstad Boekarest eiste de hitte een hoge tol. Daar stierven 25 mensen. Het kwik steeg er maandag opnieuw tot boven de 35 graden. In Kroatië overleefden drie hartpatiënten het extreem warme weer niet.

De haven van Rotterdam heeft de eerste helft van dit jaar meer overgeslagen vergeleken met dezelfde periode van 2004. In totaal verwerkte de haven 185 miljoen ton goederen, een stijging van 5 procent. Topman H. Smits toonde zich tevreden. De groei blijft volgens hem op een ongekend hoog niveau, zeker gezien de matige economische situatie. Hij verwacht dat de haven dit jaar 2 tot 3 procent meer overslaat dan in 2004. Voor containers zal dit percentage rond de 10 uitkomen, aldus Smits. De haven heeft de eerste zes maanden veel containers verwerkt. De overslag groeide met 6 miljoen ton tot ruim 45 miljoen ton. Dat was vooral te danken aan het Verre Oosten, Brazilië en het Baltisch gebied. De toename zal waarschijnlijk de tweede helft van dit jaar iets teruglopen. Dat heeft te maken met de verslechterende economische situatie en de lichte groei van de capaciteit in het noordwesten van Europa. De haven behandelde ongeveer 1,5 miljoen ton meer kolen. De capaciteit van de terminals wordt beter benut door een betere spreiding van de aanvoer. De vooruitzichten blijven volgens het havenbedrijf gunstig. De overslag van ruwe ertsen en schroot nam 5 procent af tot 19 miljoen ton. De Europese staalfabrieken hebben hun productie verminderd wegens de oplopende voorraden en om de staalprijs te ondersteunen, aldus het havenbedrijf. De aanvoer van ruwe olie daalde ook licht. De overslag van olieproducten zat daarentegen in de lift.

Meevaren met antieke vissersboten en luisteren naar oude zeemansliederen. Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen staat zaterdag 13 en zondag 14 augustus in het teken van de visserijhistorie tijdens het Weekeinde van de Verdwenen Visserij. In het visserijweekeinde vindt ook het Internationaal Zeeliederenfestival plaats. Zeemanskoren uit Engeland, Schotland, Bretagne en Nederland zullen verspreid over het hele terrein van het museum liederen ten gehore brengen. Verder kunnen bezoekers kijken naar oude Zuiderzee-ambachten en vers gevangen vis proeven. Ook is er een fototentoonstelling over de laatste veertien vissers van Enkhuizen. De visserij was vroeger een belangrijke bedrijfstak in de plaatsen langs de Zuiderzee. In sommige gemeenschappen, zoals op Urk, Marken en Volendam leefden vrijwel alle huishoudens direct of indirect van de visserij. Als gevolg van regelgeving en een teruglopende visstand bestaat de kans dat de IJsselmeervisserij binnen afzienbare tijd helemaal tot het verleden behoort.

De macho heeft op het strand steeds meer last van verlegenheid en steeds minder van zijn hormonen. De ooit zo
gepassioneerde Italiaan wordt verlegen en preuts. Dat blijkt uit een onderzoekje waarover de krant La Repubblica maandag schrijft. Ruim duizend mannen tussen 26 en 60 jaar werden ondervraagd over hun versiergedrag op het strand. Die neiging blijkt er nog nauwelijks te zijn. Zeven van de tien voelen er ronduit weinig voor op het strand achter vrouwen aan te gaan. Paraderende zelfverzekerde behaarde spierbundels in minuscule zwembroekjes worden volgens de studie ook met uitsterven bedreigd. Een derde voelt zich veel te bloot en ongemakkelijk in zijn zwemshort. Zeker 30 procent gaat overigens uitsluitend naar het strand om te zonnebaden en stelt zich daarbij zo verdekt mogelijk op. "Eindelijk rust voor buitenlandse toeristes," aldus de krant, die poëtisch concludeert: "Flirten op het strand is verzand in een zee van preutsheid, angst en verlegenheid."

Iran heeft de hervatting van zijn nucleaire activiteiten maandag op verzoek van het hoofd van het Internationaal Atoomenergie Agentschap twee dagen uitgesteld. IAEA-directeur Mohammed ElBaradei had Iran om maximaal twee dagen uitstel verzocht, zodat inspecteurs van het IAEA op het verbreken van de VN-zegels op het nucleaire complex bij Isfahan kunnen toezien. Eerder zei Mohammadi dat Iraanse technici de zegels maandag zouden verbreken om de nucleaire activiteiten weer op te starten. Mohammadi zei dat de Iraanse regering nauwe banden met Europa wil onderhouden, maar niet voornemens is afstand te doen van het fundamentele recht van Iran op kernenergie. "Onze bevolking is bezorgd dat de regering een deal met de Europeanen zou sluiten en de rechten van de natie zou verkwanselen. Wij zullen de rest van het werk met de Europeanen coördineren," zei hij. Iran is met Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland verwikkeld in vergevorderde onderhandelingen over zijn nucleaire programma. De drie landen hebben aangekondigd dat zij voor 7 augustus met een uitvoerig plan willen komen om Iran ertoe te bewegen zijn uraniumverrijkingsprogramma en aanverwante activiteiten op te geven. Duitse en Franse woordvoerders waren dan ook verbaasd dat Teheran niet tot het einde van de week wilde wachten. De Europese Unie waarschuwde onmiddellijk dat iedere eenzijdige stap op dit moment schadelijk zou zijn voor de onderhandelingen. Ook ElBaradei maande Iran geen stappen te zetten die het proces in dit kritieke stadium in gevaar konden brengen. Iran zegt dat zijn nucleaire programma uitsluitend gericht is op het opwekken van energie. Het stelt dat het zijn uraniumprogramma in november vrijwillig heeft opgeschort en dit programma op elk willekeurig moment mag hervatten. Hervatting van de nucleaire activiteiten kan ertoe leiden dat Iran van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties sancties krijgt opgelegd, zoals al lang wordt bepleit door de Verenigde Staten.

Jorma Ollila, de topman van Nokia, treedt op 1 juni 2006 af bij 's werelds grootste gsm-producent. Hij wordt er als CEO vervangen door Olli-Pekka Kallasvuo, die nu nog de gsm-afdeling leidt. Ook voorzitter Pekka Ala-Pietila vertrekt in 2006 bij Nokia. Dat gebeurt op 1 februari, om persoonlijke redenen. Jorma Ollila werd in 1992 ingehaald om Nokia uit een financiële crisis te halen. Hij vormde het bedrijf om van producent van vooral rubberen producten tot de grootste gsm-maker ter wereld. De 54-jarige Ollila blijft wel actief aan de top van de Finse gigant, als non-executive chairman. Zijn opvolger, de 52-jarige Kallasvuo, kwam in 1980 bij Nokia en is momenteel hoofd van de gsm-afdeling. Hij verklaarde dat hij hoopt Nokia te kunnen helpen om de toekomst van de mobiele communicatie vorm te geven.

De regering legt de eigen bijdrage van de werknemers voor het privégebruik van een bedrijfswagen forfaitair vast. Daarmee wil de regering het fenomeen bestrijden waarbij wergevers en werknemers een eigen bijdrage afspreken die lager is dan de normale waarde, zo blijkt uit de mededeling die minister van Financiën Didier Reynders vrijdag in het Staatsblad plaatste. Een eigen bijdrage die lager is dan de normale prijs levert ook minder belastingen op, wat een reëel en blijvend verlies van fiscale inkomsten voor de staat betekent. Volgens de mededeling heeft de regering bij de Europese Commissie een afwijking gevraagd op een Europese richtlijn. Die richtlijn geeft gevolg aan een arrest van het Europees Hof van Justitie, dat bepaalde dat de BTW op voordelen in natura die werknemers krijgen, enkel nog geheven mocht worden op de eigen bijdrage van de werknemers en niet op het resterende gedeelte van het voordeel van alle aard.