Wespen verdedigen het land

Het is heel goed mogelijk dat honden bij het opsporen van drugs, bommen enlichamen in de toekomst vervangen worden door getrainde wespen. Volgens Amerikaanse wetenschappers kunnen niet-stekende wespen op amper vijf minuten getraind worden en hebben ze een even grote speurzin als honden, waar een opleiding tot zes maand kan uitlopen en 15.000 dollar per hond kan kosten.

Bij experimenten bleek dat wespen erin slaagden om de geuren van toxische stoffen op graan en pinda's en een chemische stof in bepaalde explosieven te herkennen. "Er is een grote nood aan een flexibele en mobiele oplossing om chemische stoffen op te sporen," vertelde Joe Lewis, entomoloog bij het Amerikaanse ministerie van landbouw, aan het persbureau Associated Press. "Onze huidige mogelijkheden zijn heel omslachtig, duur en bijzonder fragiel."

Het wespenproject van Joe Lewis en Glen Rains, landbouwingenieur aan de Georgia University, vormt het onderdeel van een groter overheidsproject om uit te zoeken of insecten en zelfs reptielen of schaaldieren zouden kunnen ingeschakeld worden bij taken op het gebied van landsverdediging. Daarbij werden bijen al gerecruteerd als speurders naar landmijnen. De onderzoekers kwamen tot de vaststelling dat een bepaalde wespensoort (microplitis croceipes) op zijn geurzin steunt om nektar en rupsen op te sporen. De rupsen worden gebruikt als gastdrager voor de wespeneitjes.

Tevens kwamen de onderzoekers tot de ontdekking dat planten die door de rupsen worden aangevallen, een noodgeur uitzenden om de zwarte wespen aan te trekken. Tevens stelden ze vast dat de insecten ook getraind konden worden om andere geuren te associëren met voedsel en prooien. "Die wespen moeten wel goede speurders zijn, want hun overleving hangt ervan af," stipt Lewis aan. Het bleek amper enkele minuten te duren om een wesp aan te leren om een geur te associëren met voedsel.

De speurwespen worden in een PVC-buis gehouden en worden met een webcamera gevolgd. Wanneer zij een bekende geur ontwaren, beginnen ze op een bepaalde plek samen te klitten, waardoor ze een signaal geven dat er een bepaalde stof in de omgeving aanwezig is. De wespen werken twee dagen, waarna ze worden vrijgelaten om de rest van hun leven, twee tot drie weken, in vrijheid te kunnen doorbrengen.

Lewis stelt dat de wespen een technologie-vrije toepassing vormen die snel kan geprogrammeerd worden en op een bijzonder mobiele manier kan toegepast worden. "Daardoor kunnen ze perfect worden ingezet om explosieven op te sporen op luchthavens, lichamen te localiseren, planten te controleren op giftige stoffen en ziekten zoals kanker op te sporen aan de hand van de geur van de adem," voegt hij daar aan toe.

De speurwespen zouden over drie tot vijf jaar daadwerkelijk kunnen ingezet worden. Lewis en Rains experimenteren nog met manieren om meer wespen te kweken en honderden insecten tegelijkertijd te trainen. "Maar we zijn er zeker van dat het project realiseerbaar is," stelt Lewis. "Het is alleen nog een kwestie om de methodologie te verfijnen en vervolmaken." Hij voegt er aan toe dat ook andere insecten getraind kunnen worden om dergelijke opdrachten uit te voeren.