Japanse vrouwen vrezen pensioen

Tussen 2007 en 2009 gaan ongeveer 7 miljoen Japanse mannen met pensioen. Ruim 85 procent van de betrokkenen verheugt zich daarop, maar 40 procent van hun echtgenotes raken door dat vooruitzicht gedeprimeerd. Het leidt zelfs tot het retired husband syndrome (rhs) en de opkomst van een nieuwe reeks therapieën en werkgroepen.

"Het leven van de Japanse man speelt zich grotendeels af op het werk, dat van zijn vrouw grotendeels thuis en onder vriendinnen," schrijft Anthony Faiola in de Amerikaanse krant The Washington Post. "Eens thuis wordt er traditioneel van de Japanse vrouw absolute dienstbaarheid geëist." Een man die met pensioen gaat, wordt dan ook plots een bazige indringer in een wereld waar hij voordien nauwelijks aandacht voor heeft gehad.

Bijkomend probleem is dat het pensioen voor de Japanse man betekent dat hij plots van al zijn sociale contacten wordt afgesneden en dus een groot gedeelte van zijn tijd in ledigheid doorbrengt en dus nog meer commentaar begint te uiten op het huishouden zoals het door echtgenote wordt bestuurd. Hij is ook bijzonder hulpeloos, want hij heeft nooit geleerd om een maaltijd klaar te maken. De echtgenote moet dan ook altijd klaar staan en mag nog nauwelijks de deur uit.

Diverse Japanse vrouwen beginnen dan ook kort na het pensioen van hun man maagzweren en allerlei andere aandoeningen te vertonen. The Washington Post stelt dat spanningen in het gezin na het pensioen ook in andere geïndustrialiseerde culturen vastgesteld worden, maar voegt er aan toe dat de situatie in Japan om diverse redenen echt tot een retired husband
syndrome komt.

Daarbij moet er volgens Faiola rekening mee gehouden worden dat één vijfde van de Japanners op dit ogenblik ouder zijn dan 65 jaar. Dat is het hoogste percentage van de wereld. Bij de jongere generaties treden ook de vrouwen tot de arbeidsbevolking toe, maar de oudere generatie is nog veel strikter.

Bovendien is ook de aard van de Japanse familie de voorbije twee decennia veranderd. Vroeger woonden gepensioneerde echtparen in bij hun getrouwde en volwassen kinderen, maar bij de jongere generaties blijven veel meer mensen vrijgezel tot hun veertig of willen als jong koppel een grotere privacy. Daarom worden oudere paren verplicht om meer tijd met twee samen door te brengen. Het aantal echtscheidingen in deze leeftijdscategorie stijgt dan ook bijzonder snel.

Experts waarschuwen voor een mogelijke rhs-epidemie, want tussen 2007 en 2009 gaan 7 miljoen Japanners met pensioen. Velen van hen kleven nog het idee aan dat een echtgenote vooral een dienstmeid is. De Japanners hebben de hoogste levensverwachting van de wereld, maar The Washington Post vraagt zich af of dat door de vrouwen van deze oudere generatie beschouwd wordt als een zegen of als een vloek.

Er is dan ook een bloeiende markt ontstaan met boeken over het rhs-probleem en het omgaan met gepensioneerde mannen. Daarnaast zijn er ook de nodige zelfhulpgroepen en therapieën, maar er zijn ook 30.000 werkgroepen voor gepensioneerde mannen. Daarin worden gepensioneerde Japanners heropgevoed om te leren communiceren met hun echtgenote en zich zelfstandig te bewegen in het huishouden.