Groenten uit Chernobyl

Wit-Rusland produceert weer groenten in een gebied dat in de stralingszone ligt van de kerncentrale van Chernobyl. Dat meldt The New York Times. Tests zouden uitgewezen hebben dat de oogst niet meer radioactief is. Grote gebieden blijven echter nog altijd gevaarlijk voor de volksgezondheid.
De kernramp van Chernobyl op 26 april 1986 zorgde ervoor dat nagenoeg een kwart van Wit-Rusland, waaronder enkele belangrijke landbouwgebieden, nog altijd positief test op metingen naar radioactiviteit. "De regering probeert die locaties echter zoveel mogelijk te saneren," stipt de Amerikaanse krant aan.

Twee jaar geleden werden verscheidene staatsboerderijen heropend. Op één daarvan, de voormalige Karl Marx Collectieve in de buurt van Viduitsy, oogste de voorbije zomer 1.400 ton koren, gerst en raapzaad. Directeur Vladimir I. Pryzhenhov voerde aan dat tests geen radioactiviteit meer aanwezen.

De akkers van de collectieve behoorden na het kernongeval nochtans tot de meest vervuilde sites van de wereld. Naast de graancultuur voerde Pryzhenkov ook de teelt van paarden en vee in voor de vleesproductie. Melkproductie is echter uitgesloten, want dat zou nog altijd te gevaarlijk blijven voor menselijke consumptie.

President Alexandr Lukashenko, zelf een gewezen boerderij-directeur, verklaarde vorig jaar dat het tijd werd om de vervuilde gebieden opnieuw in gebruik te nemen. Hij kreeg daarop veel kritiek, maar rapporten van de Verenigde Naties lijken hem volgens de krant grotendeels gelijk te geven.

Daarin werd gesteld dat de gevolgen van de kernramp op langere termijn niet zo erg blijken te zijn als oorspronkelijk werd verondersteld. De rapporten stuurden aan op nieuwe investeringen en ontwikkelingen in de betrokken gebieden, verspreid over Rusland, Oekraiene en Wit-Rusland. Sommige gebieden bleken immers opnieuw veilig voor bepaalde landbouwculturen, op voorwaarde dat er maatregelen genomen werden op de opname van radioactieve deeltjes te beperken.

Greenpeace wees het rapport echter af en ook Valery L. Gurachevsky, wetenschappelijk directeur van de Wit-Russische Chernobyl-commissie, noemde de conclusies te optimistisch. "Maar in de betrokken gebieden is het nieuws bijzonder welkom," schrijft The New York Times.

Ondertussen blijft een gebied van ongeveer dertig kilometer rond de centrale gesloten voor het publiek. Alleen technici die belast zijn met de controle op de sanering van de centrale, een groep gepensioneerde bewoners en ramptoeristen komen deze zone binnen. Maar ook in Wit-Rusland zijn locaties te vinden waar de radioactiviteit nog altijd even hoog is als in de verboden zone.

Die regio's blijven in theorie nog altijd verboden terrein, maar dat verbod wordt volgens de krant geregeld overtreden. Na de ramp werden meer dan 130.000 Wit-Russen verhuisd, maar meestal naar locaties waar er nog altijd radioactieve straling gemeten kon worden, zij het van een lager niveau. In totaal leven ongeveer 1,3 miljoen Wit-Russen in gecontamineerde zones. "Maar met de nodige voorzorgen levert dit weinig risico op voor de gezondheid," voert de overheid aan.

In die gebieden zijn de landbouwactiviteiten ook nooit gestopt, maar er werden maatregelen genomen om de invloed van de straling op de oogst te beperken. Daarbij werd onder meer gebruik gemaakt van bepaalde meststoffen, terwijl vooral gewerkt werd met producten die van nature ongevoeliger zijn voor radioactieve straling.

Op duizend vierkante mijl gecontamineerd land zijn er nauwelijks 54 vierkante mijl terug vrijgegeven voor de landbouw. Maar uit een rapport van vorig jaar zou gebleken zijn dat er meer land opnieuw in gebruik genomen zou kunnen worden. Wit-Rusland werkt samen met het United Nations Development Fund om de oogsten te verbeteren en contaminatie te minimaliseren.

De regering stelt dat alle maatregelen genomen werden om de voedselveiligheid te garanderen. Zo hebben de boeren een speciaal certifikaat nodig om hun producten te kunnen verkopen. "Maar de kleine, persoonlijke akkers, dikwijls voor eigen gebruik, vallen buiten die controle," voert de Amerikaanse krant aan. Paddestoelen, bessen en het wildbestand absorberen hoge niveau's straling. Vis uit de locale meren en rivieren blijft giftig. Ook de bijenkweek wordt afgeraden.