Puglia vecht voor zijn olijfbomen

De Zuid-Italiaanse regio Puglia probeert krampachtig zijn oude olijfbomen te redden. De bomen worden immers steeds meer uitgegraven en verkocht aan rijke Italianen uit het noorden. Puglia beweert echter daarmee zijn eigenheid en karakter te verliezen.

"De eeuwenoude bomen met hun knoestige en kromme structuur kunnen een prijs halen van 12.000 euro en de jongste jaren heeft er zich daarrond een bijzonder lucratieve zwarte markt ontwikkeld," merkt de Engelse krant The Observer op.

Puglia is de belangrijkste olijfregio van Italië en telt naar schatting 50 miljoen olijfbomen. "Het is de eerste regio die een wet uitvaardigt om die natuurlijke rijkdom te beschermen," schrijft Observer-correspondent Barbara McMahon. "Wie meer dan vijf bomen verwijderd uit zijn olijfgaard, mag zich aan forse boetes verwachten."

Daarnaast lanceert Puglia een promotie-campagne om het verbruik van olijfolie van oude bomen te stimuleren. "Deze bomen zijn een onderdeel van onze geschiedenis, cultuur en identiteit," benadrukte Michele Losappio, milieuminister van Puglia. "Dat willen we bewaren voor de volgende generaties."

Het is volgens Losappio niet voldoende om het uitgraven te verbieden. "We moeten de sector ook aanmoedigen om de bomen te beschermen en er zoveel mogelijk nuttig gebruik van te maken," aldus de minister. "Daarom is er nu ook een label dat garandeert dat oude bomen werden gebruikt voor de vervaardiging van de olijfolie."

McMachon wijst erop dat ook Spanje, Griekenland en Palestina het slachtoffer zijn geworden van de handel in olijfbomen. De prijzen op de Italiaanse markt zijn dan ook gevoelig gestegen. "In 1999 betaalden rijke burgers ongeveer 1.200 euro voor een boom, maar nu zijn de minimumprijzen opgelopen tot 5.000 euro voor een honderdjarige boom," benadrukt ze. "Een exemplaar van 500 jaar oud kost gemakkelijk 12.000 euro."

De verhuis van de bomen naar het noorden is al een tijd aan de gang, maar de toenemende trafiek heeft milieugroeperingen alarm doen slaan. "Deze trend verandert het traditionele landschap en steelt een onvervangbaar gedeelte van het Zuid-Italiaans erfgoed."

Er zijn volgens McMahon ook meldingen van gehaaide zakenlui die oude, geïsoleerde olijfboeren enkele honderden euro's betalen voor hun oude boemen en vervolgens gigantische winsten maken. "Maar er is ook een bloeiende handel in gestolen bomen, waarbij dieven 's nachts op afgelegen plekken met graafmachines aan de slag gaan," stelt ze. De handel in gestolen bomen zou trouwens ook in Spanje een probleem vormen.

Milieubeschermers vrezen ook dat de opgegraven bomen in het koudere klimaat van Noord-Italië niet zullen overleven. "Olijfbomen zijn bestand tegen lichte vorst, maar zware vriestemperaturen kunnen de bloesem vernietigen of zelfs de hele boom doden," benadrukken ze.

Verkopers stellen echter dat de oude bomen het einde van hun productieve periode hebben bereikt en dus toch gedoemd zijn om omgehakt te worden. "De verkoop en de verhuis naar stads- of villa-tuinen in het noorden bezorgt de bomen een tweede leven," voeren ze aan.